علت های شاتون زدن موتور ماشین ( علائم و راه های رفع مشکل)

شاتون خودرو چیست؟ و شاتون زدن موتور ماشین (Car engine cranking) یعنی چه؟ شاتون خودرو (شات‌آف) یک قطعه مکانیکی است که بین موتور و جعبه‌دنده قرار دارد. وظیفه اصلی شاتون، انتقال نیرو و گشتاور موتور به جعبه‌دنده و سیستم پیشرانش خودرو است. شاتون عموماً از یک شفت و لنگه‌ها تشکیل شده است. یک طرف شاتون به شفت موتور متصل شده و دیگر طرف به صفحه چرخان جعبه‌دنده متصل می‌شود. هنگامی که موتور روشن می‌شود و گاز داده می‌شود، شاتون نیرو و گشتاور را از موتور به جعبه‌دنده منتقل می‌کند.

شاتون در نتیجه حرکت چرخان موتور، گشتاور را از موتور به جعبه‌دنده منتقل می‌کند تا بتوانید سرعت خودرو را تغییر دهید و به جلو یا عقب حرکت کنید. بسته به نیاز، شاتون می‌تواند به صورت مستقیم یا با استفاده از سیستم‌های انتقال (مانند جعبه‌دنده دستی یا اتوماتیک) نیرو را منتقل کند. شاتون یکی از قطعات حیاتی در سیستم پیشرانش خودرو است و برای عملکرد صحیح و انتقال نیرو بهینه، باید در شرایط عالی و بدون مشکل باشد.

شاتون از چه جنسی ساخته می‌ شود؟

شاتون‌ معمولاً از جنس فولاد کربنی ساخته می‌شود. فولاد کربنی به دلیل خواص مکانیکی مانند مقاومت در برابر فشار، سختی و انعطاف‌پذیری بالا، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این جنس فولاد با توجه به نیازهای مکانیکی و مقاومت در برابر نیروی گشتاور و لرزش‌های موتور، برای ساخت شاتون‌ها مناسب است.

بعضی از شاتون‌های ساخته شده برای خودروهای عمومی ممکن است از فولاد آلیاژی مانند فولاد آلیاژی کروم-مولیبدن استفاده کنند. این آلیاژها نیز دارای ویژگی‌های مکانیکی عالی هستند و می‌توانند مقاومت بیشتری در برابر سایش و فشار را به شاتون‌ها اضافه کنند. به طور کلی، جنس ساخته شده از شاتون‌ها به عواملی مانند نوع و کاربرد خودرو، توان موتور و نیازهای مکانیکی خودرو وابسته است. تولیدکنندگان خودروها با تحقیق و توسعه مداوم، برای هر مدل خودرو جنسیت مناسب را برای شاتون‌ها انتخاب می‌کنند تا بهترین عملکرد را ارائه دهند.

ساختار و اجزای شاتون

1. شفت (Crankshaft): شفت، قسمت اصلی شاتون است که به موتور متصل می‌شود. این شفت به صورت استوانه‌ای شکل بوده و در داخل محفظه موتور در حال چرخش است. نیرو و گشتاور تولید شده توسط موتور به شفت منتقل می‌شود.
2. لنگه‌ها (Connecting Rods): لنگه‌ها دو قطعه است که یک طرف آنها به شفت و دیگر طرف به صفحه چرخان جعبه‌دنده متصل می‌شود. لنگه‌ها در حقیقت پلی بین شفت و صفحه چرخان جعبه‌دنده هستند و نیرو و گشتاور را از شفت به جعبه‌دنده منتقل می‌کنند.
3. صفحه چرخان جعبه‌دنده (Flywheel): صفحه چرخان جعبه‌دنده در طرف دیگر لنگه‌ها قرار دارد. این صفحه به شاتون متصل است و نیرو و گشتاور را از شاتون به جعبه‌دنده منتقل می‌کند. همچنین، صفحه چرخان جعبه‌دنده، وظیفه تعادل دادن نیروهای لرزشی موتور را نیز داراست.

شاتون زدن موتور ماشین یعنی چه؟

شاتون زدن موتور ماشین میان تعمیرکاران استفاده زیادی دارد، اما معنای اصطلاح شاتون زدن موتور ماشین چیست؟ باید گفت شاتون زدن موتور ماشین یکی از عوامل اصلی گیرپاژ موتور خودرو (قفل کردن موتور ماشین) است. زمانیکه روغن موجود در کارتل خودرو به کمترین حد خود برسد و یا خاصیت روانکاوی خود را از دست دهد در این حالت پیستون در  حالت خشک کار می‌کند. کار کردن پیستون در حالت خشک موجب بالا رفتن دما و حرارت آن و درنتیجه انبساط قطعات پیستون خواهد شد و گژن پین درون شاتون قفل می‌شود.

فشار وارده از سوی پیستون که به سمت پایین حرکت می‌کند هم‌زمان با قفل کردن شاتون منجر به خم شدن یا شکستن آن می‌شود. اگر شاتون کاملا قفل شده باشد فشار آن را شکسته و به دیواره‌ سیلندر ضربه وارد می‌کند. این ضربه باعث ترک خوردن دیواره‌ سیلندر می‌شود. در این زمان شاتون، میل لنگ، سیلندر و یاتاقان‌ها همه آسیب دیده و باید تعمیر و یا تعویض شوند. البته این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که خودرو در سرعت بالا باشد و موتور با دور بالا در حال کار.

اگر سرعت و دور موتور پایین باشد احتمال باز شدن قفل شاتون و ادامه‌ کارش وجود دارد، هرچند سخت. در این حالت فشار ناشی از پیستون شاتون را خم کرده و شاتون خم شده حین حرکت با دیواره‌ سیلندر برخورد کرده و صدای شدیدی همزمان با کار کردن موتور به گوش می‌رسد. در حالت اول خودرو کاملا از حرکت می‌ایستد و موتور قادر به ادامه‌ کار نیست اما در حالت دوم توان و دور موتور افت شدیدی خواهند داشت و خودرو به سختی به حرکت خود ادامه خواهد داد. در ادامه برخی از علائم خرابی شاتون را ذکر کرده‌ایم که می‌تواند در تشخیص شاتون زدن موتور ماشین کمک کننده باشد.

علائم خرابی شاتون

برخی از علائم خرابی شاتون در خودرو عبارتند از:

• صدای غیرعادی

اگر شاتون خراب شده باشد، ممکن است صدای غیرعادی در موتور شنیده شود. این صدا معمولاً به علت جابجایی غیرمعمول لنگه‌ها یا مشکل در اتصال شاتون به شفت ایجاد می‌شود.

• لرزش هنگام حرکت موتور

خرابی شاتون می‌تواند باعث لرزش غیرعادی در موتور شود. این لرزش ممکن است به علت عدم تعادل در نیروها و گشتاورهایی که توسط شاتون تولید می‌شود، رخ دهد.

• کاهش عملکرد موتور

شاتون خراب ممکن است منجر به کاهش قدرت و عملکرد موتور شود. این مشکل می‌تواند به علت عدم انتقال صحیح نیرو و گشتاور از شاتون به سایر اجزای موتور باشد.

• افزایش مصرف سوخت

خرابی شاتون می‌تواند باعث افزایش ناگهانی در مصرف سوخت خودرو شود. این مشکل ممکن است به علت عدم بهینه سازی انتقال نیرو و گشتاور از شاتون به چرخ‌ها باشد.

• افزایش درجه حرارت موتور

شاتون خراب می‌تواند منجر به افزایش ناگهانی درجه حرارت موتور و باعث شاتون زدن موتور ماشین شود. این اتفاق ممکن است به علت اصطکاک بیش از حد بین اجزای شاتون باشد.

تعمیر موتور خودرو در تعمیرگاه سورنا

تعمیرگاه تخصصی سورنا ارائه دهنده بهترین و باکیفیت ترین خدمات در زمینه انواع خودروهای بی ام و، پورشه، مرسدس بنز، ائودی، مازاراتی و ولو می باشد. چنانچه شما با مشکل شاتون زدن موتور ماشین مواجهه شده‌اید و یا سایر مشکلات موتور موجب ایرادت فنی در خودرو شما شده است، کافیست به تعمیرگاه تخصصی سورنا مراجعه کنید. تعمیرگاه سورنا صفر تا صد خدمات تعمیر موتور خودرو را زیر نظر کارشناسان باتجربه و با هزینه‌ای مناسب ارائه می دهد.